STATUT KAPITUŁY KOLEGIACKIEJ

W NOWYM SĄCZU

 

 

POSTANOWIENIA WPROWADZAJĄCE

 

Art. I

§ 1. Pierwsza Kapituła Kolegiacka została erygowana w Nowym Sączu dnia 4 października 1448 roku przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego, biskupa krakowskiego. Równocześnie podniesiono ówczesny kościół parafialny pod wezwaniem Św. Małgorzaty do rangi Kolegiaty. Według ówczesnych pojęć prawnych oraz odczuć społecznych stanowiło to awans dla Nowego Sącza nie tylko pod względem kościelnym, lecz także państwowym.

§ 2. Kapituła Kolegiacka przetrwała do 1792 roku, kiedy to została skasowana przez zaborcze władze austriackie. Liczyła ona wówczas siedmiu prałatów i sześciu kanoników gremialnych oraz nieustaloną liczbę kanoników honorowych. Przy likwidacji Kapituły (1792 r.) jej uposażenie zostało przydzielone parafii św. Małgorzaty, państwowemu funduszowi religijnemu oraz parafii Podegrodzie.

 

Art. II

§ 1. Erygowana przez Biskupa Tarnowskiego Józefa Życińskiego Kapituła Kolegiacka w Nowym Sączu, dnia 8 grudnia 1996 roku, określana dalej także: Kapituła, nawiązuje do pierwszej Kapituły Kolegiackiej oraz do pozostawionego przez nią dziedzictwa religijno-kulturowego.

§ 2. Ze względu na nowe uwarunkowania, powstałe w wyniku zmian w Kościele oraz w świecie, nowoutworzona Kapituła w Nowym Sączu posiada własną współczesną specyfikę i pragnie inspirować nowe inicjatywy duszpasterskie.

§ 3. Kapituła Nowosądecka jest instytucją ogólnodiecezjalną lecz nie przysługuje jej żadna jurysdykcja terytorialna. Swym duchowym wpływem pragnie ona oddziaływać na religijno-moralny i duszpasterski kształt najbliższego sobie regionu, tj. na dekanaty południowej części diecezji.

 

Art. III

Kościołem własnym Kapituły, w którym spełnia ona posługę liturgiczną jest Bazylika św. Małgorzaty Dz. i M. w Nowym Sączu. Kapituła nie ma jednak żadnych uprawnień do ingerowania w kompetencje proboszcza parafii św. Małgorzaty.

 

Art. IV

Kapituła Kolegiacka w Nowym Sączu posiada osobowość prawną, zarówno w świetle prawa kanonicznego jak i państwowego.

  

 

CEL I ZADANIA KAPITUŁY

 

Art. V

§ 1. Kapituła Nowosądecka stanowi zespół kapłanów, którego celem jest przede wszystkim sprawowanie bardziej uroczystych czynności liturgicznych (KPK, kan. 503); w dostępnym sobie zakresie podejmuje także troskę o kształtowanie wrażliwości duchowieństwa na wymogi dyscypliny kościelnej i znajomość współczesnej myśli teologicznej.

§ 2. Dokładniejszy program wypełniania posługi liturgicznej lub pozaliturgicznej określa oddzielny regulamin Kapituły oraz bieżące uchwały jej członków.

§ 3. Stałym zadaniem Kapituły jest umacnianie więzi pomiędzy Biskupem Diecezjalnym a prezbiterium i wiernymi świeckimi, przede wszystkim w regionie sądeckim.

§ 4. Kapituła dąży do wspierania wszelkich przedsięwzięć pastoralnych, administracyjnych i organizacyjnych Biskupa Diecezjalnego oraz Kurii Diecezjalnej. Pomaga również Biskupowi w formowaniu właściwej oceny o aktualnym stanie bieżących uwarunkowań społecznych działalności duszpasterskiej w regionie nowosądeckim oraz doradza podejmowanie stosownych środków zaradczych. Czyni to bądź na wezwanie Biskupa, bądź też z własnej inicjatywy.

§ 5. Nawiązując do tradycji poprzedniej Kapituły Kolegiackiej, zatroskanej także o formację intelektualną młodzieży, nowa Kapituła otacza troską materialną Wydział Teologiczny oraz Wyższe Seminarium Duchowne w Tarnowie. Aby otoczyć opieką ubogich a utalentowanych studentów, członkowie Kapituły fundują co roku jedno stypendium naukowe. Stypendystami mogą być zarówno studenci teologii, jak i innych dyscyplin.

§ 6. Kapituła w miarę swoich możliwości prowadzi działalność charytatywną, społeczną i gospodarczą.

 

Art. VI

Kapituła troszczy się o pracę duszpasterską w swym regionie, podtrzymuje przywiązanie wiernych do duszpasterzy i akceptację ich duchowego kierownictwa, kontynuuje pielęgnację licznych w tym regionie powołań kapłańskich, zakonnych, misyjnych, itd.

  

 

KAPITUŁA A DUCHOWIEŃSTWO W REGIONIE NOWOSĄDECKIM

 

Art. VII

Nie zmieniając ogólnodiecezjalnego programu duszpasterskiego, Kapituła Nowosądecka może promować w modelu pastoralnym elementy regionalne, dostosowane do miejscowych uwarunkowań oraz do duchowości tutejszych wiernych. Nie zapomina przy tym o tradycjach oraz wartościach kulturowych tego regionu.

 

Art. VIII

Kapituła jest władna odnosić się do duchowieństwa swojego regionu (dekanaty południowej części diecezji) z apelami pisemnymi lub innymi formami kontaktu w ważniejszych sprawach, dotyczących dobra Kościoła lub diecezji. Odniesienia te konsultuje jednak uprzednio z dziekanami i nie wkracza w kompetencje kanoniczne duchownych, piastujących urzędy kościelne.

 

 

WEWNĘTRZNA STRUKTURA KAPITUŁY

 

Art. IX

§ 1. Kolegium Kapituły Kolegiackiej tworzą kanonicy prałaci i kanonicy gremialni. Ich liczba w zasadzie nie przekracza dwunastu, w tym pięciu prałatów i siedmiu kanoników gremialnych.

§ 2. Prałatów i kanoników gremialnych mianuje Biskup Diecezjalny po wysłuchaniu zdania tejże Kapituły. Kandydaci powinni się odznaczać zarówno odpowiednią wiedzą, jak też prawością życia.

§ 3. Biskup Diecezjalny może także mianować w sposób swobodny kanoników honorowych Kapituły w liczbie nieokreślonej.

§ 4. Kanonicy honorowi posiadają prawo do noszenia odpowiedniego stroju. Nie uczestniczą oni w sesjach i działaniach Kapituły, chyba że zostaną zaproszeni na jakimś etapie do współdziałania. Wspomagają natomiast, w miarę swych możliwości, ogólne funkcjonowanie Kapituły.

§ 5. Prałaci i kanonicy gremialni nabywają swoje prawa oraz obowiązki po odbytej instalacji. Sposób instalacji określa Regulamin. Kanonicy honorowi nie wymagają instalacji, swoje prawa honorowe zyskują z chwilą nominacji, chyba że dekret nominacyjny postanawia inaczej.

§ 6. Instalacja kanonika winna dokonać się najpóźniej w ciągu trzech miesięcy od daty otrzymania nominacji. Termin instalacji ustala prepozyt w porozumieniu z nowo mianowanym kanonikiem i proboszczem miejsca.

§ 7. W przypadku, gdy nowo mianowany odmawia stawienia się w celu dokonania aktu instalacji albo - pomimo braku przeszkód – działa na zwłokę tak, że od dnia otrzymania nominacji upływa rok czasu, to przyjmuje się, że rezygnuje i nie chce być członkiem Kapituły.    

 

Art. X

§ 1. Godności czyli prałatury są w kapitule następujące: prepozyt, archidiakon, scholastyk, kantor, kustosz. Te tytularne godności otrzymują prałaci wraz z nominacją.

§ 2. Po zawakowaniu kanonii prałackiej, Biskup Diecezjalny może promować na to miejsce każdego innego kanonika Kapituły, także nie prałata lub duchownego spoza Kapituły.

§ 3. Przewodniczącego Kapituły, czyli Prepozyta, wybierają spośród siebie kanonicy gremialni. Elekta zatwierdza Biskup Diecezjalny (KPK, kan. 509 § 2).

  

 

ZADANIA KANONIKÓW PRAŁATÓW

 

Art. XI

§ 1. Prepozyt zwołuje posiedzenia prałatów i kanoników, po konsultacji z kanonikami utytułowanymi innymi godnościami prałackimi, ustala porządek dzienny tych posiedzeń, przewodniczy im, jest reprezentantem kapituły na zewnątrz.

§ 2. W czasie wakansu na urzędzie prepozyta, wszystkie jego czynności wykonuje archidiakon. W okresie tym Kapituła nie podejmuje żadnych nowych decyzji, poza koniecznymi dla bieżącego jej funkcjonowania.

§ 3. Archidiakon Kapituły jest jej pośrednikiem w odniesieniu do duchowieństwa pozostającego w okręgu jej oddziaływania, przyjmuje więc inicjatywy kapłanów kierowane do centralnych władz diecezjalnych czy do samej Kapituły, przekazuje im stanowisko tychże władz, komunikuje przedsięwzięcia samej Kapituły, uwrażliwia duchownych na realizację dyscypliny kościelnej oraz na gorliwe wypełnianie posługi duszpasterskiej.

§ 4. Scholastyk Kapituły roztacza troskę nad posługą słowa Bożego (katechizacja, kaznodziejstwo), jest odpowiedzialny za głoszenie kazań przez prałatów i kanoników Kapituły w Bazylice nowosądeckiej oraz ich uroczyste uczestnictwo w liturgii, także poza Bazyliką.

§ 5. Kantor Kapituły troszczy się o należyty poziom śpiewu oraz muzyki kościelnej w życiu liturgicznym samej Bazyliki Kolegiackiej jak i w kościołach regionu.

§ 6. Kustosz jest kompetentny pełnić dyżur w konfesjonale Bazyliki Kolegiackiej z upoważnieniami spowiedniczymi z kanonu 508 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Roztacza także troskę nad archiwum Kapituły.

§ 7. Wszystkie powyższe funkcje, wymienione w §§ 2 - 6, wykonują prałaci w myśl podejmowanych postanowień całej Kapituły.

§ 8. Kapituła może wybrać spośród siebie innych jeszcze kanoników do spełniania funkcji, które uzna za konieczne lub pożyteczne, np. sekretarza.

§ 9. Z chwilą ukończenia 70 roku życia kanonik prałat, kanonik gremialny, także prepozyt, przestają pełnić w niej urzędy i nabywają odpowiednio status „kanonika prałata seniora” lub „kanonika gremialnego seniora”, lub „kanonika prałata seniora (prepozyta honorowego - archidiakona honorowego - scholastyka honoro­we­go - kantora honorowego - kustosza honorowego)”. O tym fakcie dotyczącego kanonika (w formie pisemnej) informuje prepozyt, gdy zaś idzie o prepozyta obowiązek informacyjny spoczywa na archidiakonie. Kanonicy seniorzy posiadają prawo do stroju i odznak kanonickich; tracą prawo do udziału w zwyczajnych sesjach Kapituły; w procedencji zajmują miejsce po kanonikach gremialnych. Kanonicy honorowi po ukończeniu 70 roku życia nie składają rezygnacji.

§ 10. Członek Kapituły, który z powodu poważnej przyczyny nie może już wypełniać swoich obowiązków, winien – po starannym rozważeniu sprawy – złożyć rezygnację na ręce Biskupa Tarnowskiego.

 

 

KOLEGIALNY SPOSÓB DZIAŁANIA

 

Art. XII

§ 1. Jako osoba prawna kolegialna, kapituła wykonuje swoje działania na sposób kolegialny, zgodnie z kanonem 119 Kodeksu Prawa Kanonicznego §§ 1-3.

§ 2. Kapituła może jednak uchwalić, że w ważniejszych sprawach decyzje będą podejmowane kwalifikowaną większością głosów, tj. większością dwóch trzecich, przy obecności większości wszystkich członków (KPK, kan. 119, n. 2).

§ 3. W sprawach personalnych Kapituła odbywa głosowania tajne. Tajne głosowanie może także zarządzić prepozyt Kapituły w innych sprawach, które uzna za delikatne lub doniosłe.

§ 4. Wszelkie wybory odbywają się w Kapitule zgodnie z kanonami 164 - 177 Kodeksu Prawa Kanonicznego.

 

 

 ODBYWANIE SESJI

 

Art. XIII

§ 1. Kapituła przejawia oraz realizuje swoją działalność kolegialną poprzez ogólne sesje, dyskusje podczas posiedzeń, podejmowanie uchwał lub zaleceń oraz głosowania nad wnioskami.

§ 2. Uroczyste sesje Kapituły odbywają się raz w roku oktawie uroczystości Przemienienia Pańskiego. Kanonicy dokonują wówczas ogólnej oceny całorocznej działalności Kapituły oraz ustalają program zajęć na rok następny. Sesję taką należy połączyć z nabożeństwem w Bazylice Kolegiackiej, obejmującym Mszę św. koncelebrowaną przez kanoników z możliwością udziału wiernych świeckich.

§ 3. Sesje zwyczajne odbywają się przynajmniej dwa razy w roku, w Adwencie i czasie Wielkanocnym; należy wówczas zapoznać kanoników ze stanem bieżącym zadań stojących przed Kapitułą, poddać dyskusji wyłaniające się trudności, rozważyć w razie potrzeby nowy dobór środków.

§ 4. Prepozyt może zwołać kanoników na sesję nadzwyczajną, w miarę jak wyłaniają się sprawy wymagające załatwienia.

§ 5. Każdy z prałatów i kanoników jest obowiązany uczestniczyć w sesjach, zaś w razie poważnej przeszkody usprawiedliwić nieobecność.

§ 6. Wszystkie sesje Kapituły powinny być protokołowane przez sekretarza; protokoły należy odczytywać na następnym posiedzeniu. Po wprowadzeniu ewentualnych poprawek należy odnotowywać ich akceptację. Księgę protokołów należy przechowywać w archiwum Kapituły.

  

 

SPRAWY MATERIALNE I EKONOM KAPITUŁY

 

Art. XIV

§ 1. Kapituła korzysta z pomieszczeń przy Bazylice Św. Małgorzaty w Nowym Sączu na przeprowadzanie sesji oraz urządzenie własnego archiwum.

§ 2. Kapituła może nabywać środki materialne dla swej działalności sposobami przewidzianymi w prawie kanonicznym oraz dopuszczanymi przez prawo państwowe, jak kupno, darowizny, fundacje, legaty, dzierżawy, itd.

§ 3. Zarząd dóbr materialnych sprawuje ekonom Kapituły, wybierany przez nią na okres trzech lat. Z uzasadnionych powodów, uznanych w tajnym głosowaniu, Kapituła może odwołać ekonoma w ciągu trwania kadencji i powierzyć tę funkcję komu innemu. Ten sam ekonom może być wybierany na kolejne kadencje. Ekonom zarządza także bieżącymi sprawami finansowymi związanymi z działalnością Kapituły.

§ 4. Ekonom spełnia swoje zadanie zgodnie z wymogami kanonicznymi, zawartymi w Kodeksie Prawa Kanonicznego, kan. 1273 - 1310. Wykonuje on ponadto wskazania udzielone mu przez Kapitułę.

§ 5. Kapituła, podczas swej adwentowej sesji, określa ekonomowi na najbliższy rok ogólne ramy działań majątkowo-administracyjnych. W przypadku konieczności dodatkowe określenia mogą być powzięte podczas każdej sesji Kapituły.

§ 6. Na dorocznych sesjach uroczystych ekonom składa Kapitule pisemne sprawozdanie ze swego rocznego zarządu dobrami doczesnymi oraz przedkłada do zatwierdzenia plan dochodów i wydatków na rok następny (preliminarz budżetowy). Zarówno sprawozdanie jak i preliminarz muszą uzyskać zatwierdzenie Kapituły. O bieżących problemach ekonomicznych informuje on podczas każdej sesji Kapituły, a w razie konieczności także między sesjami.

§ 7. Przy końcu grudnia każdego roku ekonom sporządza sprawozdanie (bilans) za ubiegły rok kalendarzowy ze swej działalności gospodarczej. Przekazuje je prepozytowi Kapituły, który w miesiącu styczniu doręcza je Kurii Diecezjalnej.

§ 8. Sprawozdania roczne powinny być przechowywane w archiwum Kapituły.

 

 

SPORZĄDZENIE REGULAMINU

 

Art. XV

§ 1. Bliższe rozwinięcie artykułów niniejszego Statutu zawiera specjalny Regulamin.

§ 2. Regulamin uchwala Kapituła większością kwalifikowaną, tj. większością dwóch trzecich, przy obecności większości członków.

  

 

ZMIANY W STATUCIE I REGULAMINIE

 

Art. XVI

§ 1. Zmiany w statucie lub regulaminie może Kapituła wprowadzić większością kwalifikowaną głosów, tj. dwóch trzecich, przy obecności większości wszystkich członków.

§ 2. Gdyby zmiany w Statucie lub Regulaminie miały nakładać jakieś nowe ciężary na poszczególnych kanoników, wówczas należałoby zachować kan. 119, n. 3 KPK, tzn. osiągnąć zgodę wszystkich członków Kapituły.

§ 3. Zmiany w Statucie lub Regulaminie zatwierdza Biskup Diecezjalny.

 

 

STRÓJ KANONIKÓW

 

Art. XVII

§ 1. Kanonicy Kapituły noszą właściwy sobie strój, tj. mucet koloru fioletowego, rokieta z czerwonym podbiciem, dystynktorium oraz czarny biret z fioletowym pomponem. Prałaci i kanonicy gremialni noszą nadto sutannę z fioletowymi guzikami i obszywkami oraz pas fioletowy.

§ 2. Strój używany podczas uroczystości oficjalnych lecz nieliturgicznych składa się z odpowiedniej sutanny oraz dystynktorium. Dystynktorium stanowi własność Kapituły.

§ 3. Strój kanonicki członkowie Kapituły mogą nosić na terenie diecezji tarnowskiej, zaś poza nim tylko wówczas, gdy towarzyszą Biskupowi Tarnowskiemu lub reprezentują: Biskupa Tarnowskiego, Diecezję Tarnowską lub Kapitułę.

 

 

WEJŚCIE W ŻYCIE POSTANOWIEŃ STATUTOWYCH

 

Art. XVIII

§ 1. Niniejszy Statut wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia go przez Biskupa Diecezjalnego.

§ 2. Powyższy statut został zatwierdzony przez Biskupa Diecezjalnego Józefa Życińskiego dnia 8 grudnia 1996 r.

§ 3. Statut został znowelizowany przez Biskupa Tarnowskiego Andrzeja Jeża dnia 10 kwietnia 2019 roku.

 

 

Tarnów, dnia 10.04.2019 r.

Znak: OE.II – 1/1/19

 

 

  Ks. dr hab. Robert Kantor                                                       † Andrzej Jeż

                KANCLERZ                                                               BISKUP TARNOWSKI